Co to jest AAC?

Alternatywne i wspomagające metody komunikacji (ang. . Augmentative and alternative communication ) - są to działania mające na celu pomoc w porozumiewaniu się osobom, które z jakiegoś powodu nie opanowały lub straciły umiejętność posługiwania się  mową werbalną a także dla tych których mowa jest niewystarczająco zrozumiała dla otoczenia.  Użytkownicy AAC mogą posługiwać się znakami manualnymi (gesty) ,  graficznymi (np. symbole PCS, symbole Makaton, zdjęcia, piktogramy) oraz przestrzenno-dotykowymi (np. miniatury przedmiotów). Metody te umożliwiają osobom niemówiącym wyrażanie swoich potrzeb, myśli, opinii, dokonywanie wyboru, odmawianie, komentowanie. Pomagają nawiązać relacje z innymi osobami. AAC daje poczucie niezależności.

Użytkownicy AAC

Wyróżnia się trzy grupy użytkowników AAC:

• osoby z zaburzoną ekspresją mowy - są to osoby, które rozumieją mowę ale same nie są w stanie posługiwać się mową werbalną
• osoby z zaburzonym rozumieniem mowy - są to osoby, które mają poważny problem   z rozumieniem mowy i dla których komunikacja alternatywna  jest podstawowym narzędziem do porozumiewania się oraz umożliwia naukę rozumienia mowy werbalnej
• osoby, które posługują się mową werbalną ale ich mowa nie jest wystarczająco zrozumiała dla otoczenia i z tego powodu wymagają wsparcia językowego

AAC w naszym Ośrodku

    Istnieje wiele  alternatywnych i wspomagających metod komunikacji. Dla każdego użytkownika staramy się dobrać najodpowiedniejszą dla niego metodę.  Wybór zależy od możliwości dziecka  i jego ograniczeń. Budowanie  indywidualnego systemu komunikacji oznacza wybór systemu komunikacji, dobór znaków, budowanie osobistych pomocy komunikacyjnych tj. tablice i książki do komunikacji, naukę wybierania i wskazywania. Wszyscy nauczyciele w naszej placówce są przeszkoleni z zakresu AAC. Tworzymy szereg pomocy komunikacyjnych tj. tablice uczestnictwa, książki do czytania uczestniczącego. Nasze sale, korytarze są również oznakowane symbolami PCS. W pracy korzystamy  z technologii wspomagających tj. komunikatory, syntezatory mowy.

Najczęściej używane przez nas są :

• Makaton - system prostych gestów, służących do porozumiewania się. Do posługiwania się tym systemem niezbędne są: określony poziom naśladowania,  możliwości motoryczne - sprawność rąk oraz koordynacja wzrokowo-ruchowa,  intencjonalność zachowań, zapamiętywanie i odtwarzanie gestów. Gesty Makaton stosuje się równolegle z mową werbalną. Wspierają one porozumiewanie się.
• PECS - polega na fizycznym przekazywaniu znaków pomiędzy osobą  z deficytami                w zakresie porozumiewania się i jej rozmówcą. Nauka przebiega w sześciu fazach                i jest oparta na  zasadach typowego rozwoju języka. Dziecko najpierw komunikuje się za pomocą  pojedynczych symboli \ słów a następnie uczy się jak łączyć je w coraz bardziej rozbudowane wypowiedzi. W tej metodzie nie ma jednego systemu znaków. Można łączyć różne rodzaje symboli - fotografie, symbole PCS, piktogramy itp. Metoda PECS polecana jest dla osób z deficytem w zakresie inicjowania interakcji.  Warunek jaki powinien  być spełniony to umiejętność manipulowania symbolami. Bazuje na preferencjach dziecka i na natychmiastowym wzmacnianiu zachowań komunikacyjnych.
• Najczęściej używanymi przez nas symbolami służącymi do budowania słownika osobistego dziecka są symbole PCS. Jest to zbiór  kolorowych symboli, które oddają obrazkiem znaczenie słowa. Symbole PCS zawierają wszystkie części mowy. Można  z nich budować wypowiedzi jednoelementowe a także wieloelementowe.

    

Metody AAC pozwalają rozumie i być rozumianym przez innych...

Anna Kulikowska, Magorzata Rawojt, Olga Szadkowska